Έκθεση 2023 για το Κενό ΦΠΑ. Στις 24 Οκτωβρίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την Έκθεση 2023 για το κενό ΦΠΑ. Η έκθεση δείχνει ότι ότι τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ σημείωσαν πρόοδο στην επιβολή της συμμόρφωσης με τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) το 2021. Σε ονομαστικούς όρους, το συνολικό κενό ΦΠΑ της ΕΕ μειώθηκε κατά περίπου 38 δισεκατομμύρια ευρώ, από 99 δισεκατομμύρια ευρώ το 2020 σε 61 δισεκατομμύρια ευρώ το 2021, μια άνευ προηγουμένου βελτίωση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Τα μικρότερα κενά ΦΠΑ σημειώθηκαν στην Ολλανδία (-0,2%), στη Φινλανδία (0,4%), στην Ισπανία (0,8%) και στην Εσθονία (1,4%). Τα μεγαλύτερα κενά σημειώθηκαν στη Ρουμανία (36,7%), στη Μάλτα (25,7 %), στην Ελλάδα (17,8 %) και στη Λιθουανία (14,5 %). Η Ιταλία μείωσε το κενό της κατά 10,7 ποσοστιαίες μονάδες, η Πολωνία κατά 7,8 μονάδες, η Κύπρος κατά 9,2 μονάδες, το Βέλγιο κατά 6,7 μονάδες και η Ιρλανδία κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες. Η έκθεση του 2023 δείχνει ότι, ενώ ορισμένες απώλειες εσόδων είναι αδύνατο να αποφευχθούν, οι στοχευμένες απαντήσεις πολιτικής φαίνεται να έχουν κάνει τη διαφορά, ιδίως εκείνες που σχετίζονται με την ψηφιοποίηση των φορολογικών συστημάτων, την αναφορά συναλλαγών σε πραγματικό χρόνο και την ηλεκτρονική τιμολόγηση. Ταυτόχρονα, παράγοντες όπως τα μέτρα κρατικής στήριξης που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, τα οποία συχνά εξαρτιόνταν από την πληρωμή φόρων, ώθησαν τη μείωση του κενού ΦΠΑ.

Έκθεση 2022 για το Κενό ΦΠΑ. Στις 9 Δεκεμβρίου 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την Έκθεση 2022 για το κενό ΦΠΑ. Τα κράτη μέλη της ΕΕ έχασαν περίπου 93 δισεκατομμύρια ευρώ από έσοδα από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) το 2020, σύμφωνα με την έκθεση. Αν και εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά υψηλό, το κενό ΦΠΑ (η εκτιμώμενη διαφορά μεταξύ των αναμενόμενων εσόδων στα κράτη μέλη της ΕΕ και των εσόδων που πράγματι εισπράχθηκαν) μειώθηκε κατά περίπου 31 δισεκατομμύρια ευρώ, σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2019. Αυτή η αύξηση εξηγείται σε κάποιο βαθμό από την επίδραση των μέτρων κρατικής στήριξης που θεσπίστηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19, στη φορολογική συμμόρφωση. Ωστόσο, το κενό ΦΠΑ παραμένει σημαντικό πρόβλημα, σε μια εποχή που οι κυβερνήσεις χρειάζονται βιώσιμα έσοδα για την αντιμετώπιση της σημερινής οικονομικής αβεβαιότητας. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις τέσσερεις χώρες με το μεγαλύτερο κενό ΦΠΑ, που εκτιμάται σε 3,178 δισεκατομμύρια ευρώ.

Miceli, Maria-Augusta. Η συγγραφέας στο άρθρο της VAT Compliance Incentives, March 3, 2021, SSRN: https://ssrn.com/abstract=3531282, παρουσιάζει ένα μοντέλο που υπολογίζει τους περιορισμούς σε δημοσιονομικούς παραμέτρους προκειμένου, το φορολογικό σύστημα ΦΠΑ να επιτύχει τη συμμόρφωση είτε αυθόρμητα είτε μετά από έλεγχο.

Zarema Alieva & Jennifer Ramare. Οι συγγραφείς στη μελέτη τους What are the effects of a cashless society on VAT evasion? απαντούν στο ερώτημα, αν το κενό ΦΠΑ μειώνεται καθώς πηγαίνουμε προς μια κοινωνία χωρίς μετρητά.

P. Thlineros. Tο κενό ΦΠΑ (Vat Gap), δηλαδή η απώλεια εσόδων ΦΠΑ, υπάρχει λόγω των ατελειών του τρέχοντος συστήματος ΦΠΑ. Μάλιστα το ετήσιο Κενό ΦΠΑ αντικατοπτρίζει την πρόοδο κάθε χώρας προς τη δημιουργία ενός ισχυρού συστήματος ΦΠΑ. Λύσεις για την άρση των ατελειών αυτών υπάρχουν, υποστηρίζει ο P. Thlineros στο άρθρο του, Closing the Vat Gap, IBDF, Whites Papers, 2018

Έννοια και μεθοδολογία υπολογισμού. Το ΚΕΝΟ ΦΠΑ (Vat Gap) είναι το έλλειμα εσόδων ΦΠΑ, δηλαδή η διαφορά ανάμεσα στο ποσό του φόρου που θεωρητικά θα μπορούσε να συλλεχθεί σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και στο ποσό του φόρου που πράγματι συλλέγεται. Στο ΚΕΝΟ ΦΠΑ κατηγοριοποιούνται, κατ ΄αρχήν δύο τύποι διαφορών: α) η διαφορά ανάμεσα στο φόρο που καταλογίζεται σε συνέχεια δηλώσεων και ελέγχων και στο φόρο που θεωρητικά θα μπορούσε να καταλογιστεί και β) η διαφορά ανάμεσα στο φόρο που καταλογίζεται και στο φόρο που τελικά εισπράττεται. Η αποτύπωση του ΚΕΝΟΥ ΦΠΑ γίνεται στη βάση μεθοδολογίας. Μεθοδολογίες υπολογισμού του ΚΕΝΟΥ έχουν προταθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Κυρώσεις. Νέες κυρώσεις θα μπορούσαν να εισαχθούν που θα επέβαλαν την ανάκληση ή την αναστολή λειτουργίας του αριθμού ΦΠΑ σε δόλια ενεργούντες επιχειρηματίες, μη επιτρέποντας τους, να υποβάλουν ξανά αίτηση για νέα εγγραφή ΦΠΑ στο ίδιο ή σε άλλο μέλος κράτος

ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ

στο άρθρο του Ine Lejeune, Never waste a good crisis, turning the EU VAT system into a win-win-win, International Vat Monitor, May/June 2020.