H Lilian V. Faulhaber, στο άρθρο της Taxing tech: the future of digital taxation, 39.2 Va. Tax Rev. 145 (2019), παρουσιάζει κριτικά την τάση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, σε χώρες σε όλο τον κόσμο, να σχεδιάζουν φορολογικά μέτρα που στοχεύσουν τη λεγόμενη «ψηφιακή οικονομία», χωρίς όμως να προσδιορίσουν τι είναι η ψηφιακή οικονομία και σε τι διαφέρει από την υπόλοιπη οικονομία.

Ο Nikolai Milogolov, στο άρθρο του The emergence of the ‘technological tax hub’: digitally oriented trajectories of reforms in tax planning hub jurisdictions, Intertax, vol. 48, issue 12 (2020) pp. 1105 – 1124, δίνει εμπειρική ανάλυση των πρόσφατων φορολογικών εξελίξεων στις πέντε αποκαλούμενες technological tax hub χώρες (Ολλανδία, Κύπρος, Μάλτα, Σιγκαπούρη και Χονγκ Κονγκ) για την προσέλκυση σημαντικών τμημάτων της αλυσίδας αξίας (ανθρώπινο δυναμικό, πνευματική ιδιοκτησία (IP), ψηφιακές υποδομές) από τις εξαιρετικά ψηφιοποιημένες επιχειρήσεις (πλατφόρμες, cloud computing, fintech, ρομποτική και τεχνητή νοημοσύνη).

Οι ψηφιακές πλατφόρμες ως επιχειρηματική δραστηριότητα δεν διαφέρουν από τις παραδοσιακές επιχειρήσεις στις επιλογές τους για διάπραξη φοροδιαφυγής. Διαφέρουν όμως στο τρόπο λειτουργίας τους. Η επιχειρηματική επιτυχία στηρίζεται στα έμμεσα αποτελέσματα που η ύπαρξη της πλατφορμών δημιουργεί, ενώ αντλούν έσοδα από διαφημίσεις. Προκειμένου να υπάρξει φορολογικό αποτέλεσμα από αυτή την επιχειρηματική δραστηριότητα χρειάζεται μια νέα έννοια του nexus, που θα προσδιορίζεται από τη φυσική κατοικία των χρηστών των πλατφορμών, αυτών δηλαδή που δημιουργούν την αξία των έμμεσων αποτελεσμάτων, διαβάζουμε στο άρθρο του M. Koethenbuerger, Taxation of digital platforms, EconPol, WP 41/2020.

Αυτό που επιχειρούν να επισημάνουν οι Aqib Aslam and Alpa Shah στη μελέτη τους IMF Working Paper, Tec(h)tonics shifts: taxing the digital economy (2020) είναι ότι, ο χρήστης των ψηφιακών υπηρεσιών γίνεται όλο και πιο σημαντικός στη ψηφιακή οικονομία. Για αυτό ακριβώς το λόγο, ο τόπος της κατοικίας του χρήστη μπορεί να αποτελέσει κριτήριο για την κατανομή των κερδών της ψηφιακής επιχειρηματικότητας μεταξύ των κρατών και τη φορολόγησή τους. Ένα νέο φορολογικό σύστημα που αντικατοπτρίζει την αξία (value) του χρήστη, όχι μόνο φαίνεται αναπόφευκτο αλλά ενδεχόμενα και τεκτονικό εξελίξεων.

Η διχοτομία μεταξύ των παγκόσμιων επιχειρηματικών μοντέλων και των εγχώριων κανόνων ΦΠΑ / GST είναι ένα πραγματικό χάος, τόσο για τους φορολογούμενους που είναι πρόθυμοι να συμμορφωθούν με τους κανόνες ΦΠΑ / GST όσο και για τις φορολογικές αρχές που προσπαθούν να διατηρήσουν όχι μόνο τα φορολογικά έσοδα αλλά και ίσους όρους ανταγωνισμού για όλες τις οικονομικές δραστηριότητες ανεξάρτητα από το πού είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση, διαβάζουμε στο άρθρο του Marcos Álvarez Suso, The relations between the tax authorities and non-established VAT taxpayers in 2020. Are we using 20th century rules for a 21st century digital world?, Kluwer International Tax Blog, 6.10.2020.

Η εργασία του Suranjali Tandon In search of a solution to tax digital economy, NIPFP W/P 354/2021, σκιαγραφεί τις θεμελιώδεις οικονομικές προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η όποια φορολογική μεταρρύθμιση για τη φορολόγηση της ψηφιακής οικονομίας.

Η Αρετή-Μαξίν Αβλίχου, στο άρθρο της Φορολογία και ψηφιακή οικονομία, ΔΕΕ, 5/2023, σελ. 588-596, εκθέτει το πως αντιπαραβάλλεται φορολογικά η ψηφιακή οικονομία από την παραδοσιακή μορφή δραστηριοποίησης καθώς χαρακτηρίζεται από αυξημένη κινητικότητα των άυλων περιουσιακών στοιχείων και των λειτουργιών της επιχείρησης αλλά και των χρηστών, αυξημένη χρήση των προσωπικών (και μη) δεδομένων, σημαντική επιρροή του διαδικτύου, διάσπαση των πολύπλευρων εταιρικών μοντέλων, κατεύθυνση προς το ολιγοπώλιο (ή και μονοπώλιο)και αυξημένη μεταβλητότητα.

Διάγραμμα περιεχομένου: η ψηφιακή οικονομία και η επίδρασή της στο πεδίο του διεθνούς φορολογικού δικαίου, τα χαρακτηριστικά της ψηφιακής οικονομίας, η φορολόγηση της ψηφιακής οικονομίας.

Στο άρθρο τους, VAT in the digital age package: singling out the single vat registration, (2023)EC Tax Review 32(4) pp.172–182, οι συγγραφείς Madeleine Merkx, John Gruson, Naomie Verbaan και Bart van der Doef εξετάζουν την πρόταση της Ευρωπαϊκής Eπιτροπής VAT in the digital age και σχολιάζουν τους σημαντικότερους προτεινόμενους κανόνες που πιθανά θα τεθούν σε ισχύ το 2024 και 2025.

Η μεγάλη δύναμη και η επιρροή της BigTech ώθησαν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο να στραφούν στη φορολογία τόσο για την αύξηση των εσόδων όσο και ως ρυθμιστικό εργαλείο. Οι Allison Christians και Tarcísio Diniz Magalhães εξετάζουν στο άρθρο τους 17 ways to regulate BigTech with tax, The Tax Lawyer, 2024, δεκαεπτά ιδέες φορολογικής μεταρρύθμισης.

Η έκθεση του ΟΟΣΑ (2015), Addressing the tax challenges of the digital economy, μελετά τη φορολογική άποψη της ψηφιακής οικονομίας και των επιχειρηματικών της μοντέλων.

Η έκθεση VAT in the digital age, European Commission March 2022 εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από μια ομάδα συμβουλευτικών εταιρειών και ερευνητικών ιδρυμάτων, Economisti Associati Srl, Oxford Research AB, Center for Social and Economic Research, Wavestone S.A., Mazars N.V., Hedeos société d’avocats, Desmeytere Services και Università di Urbino. Η έκθεση καλύπτει τρεις διακριτούς αλλά αλληλένδετους τομείς της πολιτικής ΦΠΑ, τις απαιτήσεις ψηφιακής αναφοράς (DRR), το ΦΠΑ στις συναλλαγές μέσω ψηφιακών πλατφορμών και την ενιαία εγγραφή σε μητρώο ΦΠΑ και εισαγωγή μιας στάσης.